Testy do pomiaru depresji poporodowej
Po co mierzyć nasilenie stanu depresyjnego w trakcie ciąży i po porodzie? Żeby mieć rękę na pulsie. W obliczu olbrzymiej zmiany, jaką jest dołączenie do rodziny nowej osoby, pośród ogólnego zmęczenia z tym związanego, łatwo przegapić lu zignorować pierwsze symptomy ewentualnego zaburzenia. Efekt jest niestety taki, że zaczynamy się leczyć, kiedy objawy nabierają na sile na tyle, że nie dają nam wyboru. Tymczasem szybko rozpoznane zaburzenie leczy się dużo szybciej i mniejszym kosztem (emocjonalnym i finansowym) dla całej rodziny.
W Polsce najbardziej znane i powszechnie dostępne są dwa testy do samobadania.
Inwentarz Depresji Becka
Pierwszy, od stycznia 2019 roku stosowany przez ginekologów, ginekolożki i położne jako badanie przesiewowe w ramach nowych standardów opieki okołoporodowej, to tzw. Skala Becka. To 21 pytań o samopoczucie w ciągu ostatniego miesiąca, tygodnia lub doby. Test można zrobić online, na przykład tutaj: https://www.forumprzeciwdepresji.pl/test-becka/
Uwaga! Ten test mogą rozwiązywać też ojcowie, którzy czują, że ich samopoczucie pogorszyło się w okresie okołoporodowym ich partnerek.
Edynburska Skala Depresji Poporodowej
Drugi to mniej znana, ale nieco wyżej ceniona przez psychologów, Edynburska Skala Depresji Poporodowej. To 10 pytań o samopoczucie w ciągu ostatnich 7 dni. Test wykonuje się zazwyczaj do 8 tygodnia po porodzie.
Poniżej znajdziecie test do samodzielnego wykonania.
Ale uwaga! Zarówno Skala Becka, jak i Edynburska Skala Depresji Poporodowej są testami standaryzowanymi na populacji amerykańskiej, co oznacza, że wyniki Polek będą nieco zaniżane, czyli nie należy się zamartwiać, jeśli w teście zobaczymy wynik słabszy, niż się spodziewamy.
W ogóle nie należy się bardzo przywiązywać do wyniku testów. To tylko narzędzia pomocnicze, które mogą nam podpowiedzieć, na co zwrócić uwagę w kontekście zdrowia psychicznego w okresie okołoporodowym u nas i u bliskich nam osób, zainspirować do kontaktu ze specjalistą.
Wynik testu o niczym nie przesądza i nie jest diagnozą! Diagnozę może postawić tylko specjalista/ka (psycholog/psycholożka, psychoterapeuta/ka lub psychiatra) i również on/ona będzie wiedzieć najlepiej, jak pomóc w sytuacji, w której będzie to niezbędne.
Edynburska Skala Depresji Poporodowej:
Jakie było Twoje samopoczucie w ciągu ostatnich 7 dni?
(mama odpowiada samodzielnie, odpowiada na wszystkie 10 putań)
1. Potrafiłam śmiać się z różnych spraw i dostrzegać ich jasną stronę
- W takim samym stopniu jak zawsze
- Niezupełnie tak samo jak dawniej
- Zdecydowanie mniej niż dawniej
- Nie potrafiłam
2. Z radością wypatrywałam przyszłych zdarzeń i spraw:
- W takim samym stopniu jak zawsze
- W nieco mniejszym stopniu niż dawniej
- Zdecydowanie mniej niż dawniej
- Praktycznie w ogóle nie
3. Miałam nieuzasadnione poczucie winy, gdy coś się nie udawało:
- Tak, w większości przypadków
- Tak, w niektórych przypadkach
- Niezbyt często
- Nie, nigdy
4. Czułam się zmartwiona lub wylękniona bez specjalnego powodu:
- Nie, nigdy
- Raczej nie
- Tak, czasami
- Tak, bardzo często
5. Czułam się przerażona lub wpadałam w panikę bez specjalnego powodu:
- Tak, dość często
- Tak, czasami
- Nie, nie bardzo
- Nie, nigdy
6. Przytłaczały mnie różne sprawy:
- Tak, przez większość czasu i nigdy nie umiałam sobie z nimi poradzić
- Tak, czasami nie potrafiłam radzić sobie tak dobrze jak dawniej
- Nie, przez większość czasu radziłam sobie zupełnie nieźle
- Nie, radziłam sobie tak samo dobrze jak dawniej
7. Czułam się tak nieszczęśliwa, że miałam trudności ze snem:
- Tak, przez większość czasu
- Tak, czasami
- Niezbyt często
- Nie, nigdy
8. Byłam smutna i czułam się przygnębiona:
- Tak, przez większość czasu
- Tak, dość często
- Niezbyt często
- Nie, nigdy
9. Czułam się tak nieszczęśliwa, że wybuchałam płaczem:
- Tak, przez większość czasu
- Tak, dość często
- Tylko czasami
- Nie, nigdy
10. Przychodziło mi do głowy, by zrobić sobie krzywdę:
- Tak, dość często
- Czasami
- Praktycznie nigdy
- Nigdy
Jak obliczyć wynik?
Punktację liczy się następująco:
– pytania 1, 2, 4: odpowiedzi punktuje się 0,1,2,3 — zgodnie z rosnącym nasileniem objawów;
Przykład 1.
1. Potrafiłam śmiać się z różnych spraw i dostrzegać ich jasną stronę
- W takim samym stopniu jak zawsze (0)
- Niezupełnie tak samo jak dawniej (1)
- Zdecydowanie mniej niż dawniej (2)
- Nie potrafiłam (3)
– pytania 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10 — punktuje się odwrotnie: 3,2, 1, 0
Przykład 2.
3. Miałam nieuzasadnione poczucie winy, gdy coś się nie udawało:
- Tak, w większości przypadków (3)
- Tak, w niektórych przypadkach (2)
- Niezbyt często(1)
- Nie, nigdy (0)
Całkowity wynik otrzymujemy sumując wszystkie punkty z 10 odpowiedzi.
Wynik bliski 10 punktom powinien skłonić do przyjrzenia się samopoczuciu emocjonalnemu matki i na przykład do spotkania z psychologiem/psycholożką.
W przypadku wyniku na poziomie 12–13 punktów i więcej istnieje prawdopodobieństwo, że kobieta może cierpieć z powodu depresji poporodowej i warto zgłosić się na konsultację do psychoterapeuty/tki lub psychiatry.
Kobiety które uzyskają 12–13 punktów prawdopodobnie cierpią na depresję poporodową — wskazana jest konsultacja psychiatryczna.
Twierdząca odpowiedź na ostatnie pytanie nawet bez punktacji powyżej 10 wymaga szybkiej interwencji psychiatry!
(Polskie tłumaczenie skali EPDS ukazało się w książce: „Depresja u kobiet. Zaburzenia nastroju związane z cyklem rozrodczym.”, M. Steiner, K. A. Yonkers, Via Medica, Gdańsk 1999.
Użytkownicy skali mogą ją powielać bez uzyskania dodatkowej zgody, pod warunkiem, że będą respektować prawa autorski, którymi dysponuje British Journal of Psychiatry, poprzez podanie na wszystkich używanych egzemplarzach nazwisk autorów, pełnego tytułu skali oraz źródła:
Cox J. L., Holden J.M., Sagovsky R. Detection of postnatal depression: development of the 10-item Edinburgh Postnatal Depression Scale. Br. J. Psychiatry 1987; 150:782–786.)
Bądźmy w kontakcie
Chcesz dostawać ode mnie wiadomości?
Psychologiczne wskazówki, świeżutkie artykuły, powiadomienia o nowych grupach, warsztatach, kursach i bezpłatnych webinarach prosto do Twojej skrzynki. Bez spamu!